Całkowity potencjał karty graficznej są w stanie wykorzystać jedynie osoby zajmujące się grafiką komputerową lub zapaleni gracze. Dla przeciętnego użytkownika tradycyjnego „peceta” jest to jeden z koniecznych podzespołów, który powoduje, że obraz na monitorze jest poprawnie generowany i wyświetlany. Jaką inną rolę pełni karta graficzna? Czym różni się karta graficzna dla graczy, a karta graficzna dla grafika? Czy karta graficzna do laptopa będzie pasować do komputera stacjonarnego? Z dalszej części tekstu dowiesz się, na co zwrócić uwagę podczas zakupu dobrej karty graficznej oraz które modele są najchętniej kupowane (ranking TOP najlepszych kart graficznych).
Jak sama nazwa wskazuje, karta graficzna jest to element komputera, który odpowiada ze szeroko rozumianą grafikę. Wynikiem działania karty graficznej jest możliwość przetwarzania i wyświetlenia na ekranie różnego rodzaju obrazów oraz animacji. Jest więc niezbędna podczas oglądania filmów, teledysków czy przeglądania Internetu lub wykonywania podstawowych prac biurowych Do przeprowadzania tych czynności wystarczająca będzie zintegrowana karta graficzna (współdzielona, IGP), połączona z płytą główną komputera już na etapie produkcji. Główną zaletą tego rozwiązania jest fakt, że nie trzeba samodzielnie zastanawiać się, jaką kartę graficzną kupić. Dodatkowo współdzielona karta graficzna wykazuje korzyści pod względem efektywności energetycznej i optymalizacji kosztów. Stosuje się ją najczęściej w urządzeniach niewielkich rozmiarów – w laptopach, tabletach i smartfonach. Propozycję dla bardziej zaawansowanych użytkowników (dla graczy lub osób obsługujących programy graficzne do różnych zastosowań) stanowią dedykowane karty graficzne (osobne). Są to podzespoły, które należy dokupić, nie stanowią bowiem integralnej całości z PC. Oddzielną kartę należy zainstalować na płycie głównej lub połączyć poprzez złącze PCI-E.
Różnica między zintegrowaną kartą graficzną a dedykowaną obejmuje przede wszystkim wydajność i obliczenia procesora – ta druga charakteryzuje się wyższą wydajnością i mocą obliczeniową, co przekłada się na jakość i płynność obrazu. Fakt ten docenią przede wszystkim odbiorcy, którzy korzystają z technologii zastosowanych w nowoczesnych grach komputerowych oraz profesjonalnych programów graficznych. Osobne karty graficzne charakteryzuje lepsza specyfikacja techniczna, ale też wyższa cena. Wybór dobrej karty graficznej nie jest prosty. Przed zakupem warto zorientować się, czy urządzenie będzie kompatybilne z monitorem (nie wszystkie działają w technologii 4K) i innymi podzespołami (tzw. efekt wąskiego gardła – najsłabszy element może wpływać na spowolnienie pracy całego układu), jakie wymagania sprzętowe maja konkretne gry (jeśli dokonujemy zakupu karty graficznej odpowiedniej do gier komputerowych) oraz czy karta graficzna mieści się w założonym budżecie (niektóre modele kosztują nawet 2000 zł, ale na rynku są również dobre tanie karty). Trudno jest jednoznacznie określić, jaka karta graficzna jest najlepsza – istotne jest, aby dobrać odpowiednie narzędzie do konkretnych zadań. Dla ułatwienia decyzji, warto spojrzeć na porównanie modeli lub ranking najchętniej wybieranych kart graficznych.
Karta graficzna służy do przetwarzania danych cyfrowych na obraz widoczny na monitorze komputera lub innym urządzeniu, np. telewizorze, projektorze. Jest to możliwe dzięki budowie karty graficznej, która składa się z następujących elementów:
Zastanawiając się, jaką kartę graficzną kupić, warto określić jej główne przeznaczenie. Jeśli ma służyć głównie streamingowi filmów i muzyki lub graniu w „zwykłe gry”, które nie mają wysokich wymagań sprzętowych – w tym wypadku wystarczająca będzie zintegrowana karta graficzna, stanowiąca podstawowe wyposażenie zestawu komputerowego. Jeśli natomiast zadaniem karty graficznej będzie zapewnienie płynności i wysokiej jakości wyświetlanego obrazu, a także przetwarzanie dużej ilości danych graficznych, to najlepszym rozwiązaniem będzie wydajna dedykowana karta graficzna w postaci osobnej płytki. Sprawdzi się świetnie w przypadku komputerów gamingowych, a także do obsługi programów służących do obróbki grafiki, materiałów video lub szeroko rozumianego projektowania.
Jeśli w oparciu o ranking najlepszych kart graficznych zapadła już wstępna decyzja, czy lepiej będzie pozostać przy wbudowanej karcie graficznej, czy wymienić ją na mocniejszy model, warto wziąć pod uwagę istotne parametry techniczne:
Zasady na rynku kart graficznych od dawna ustalają dwaj producenci – NVIDIA oraz AMD. Każdy z nich ma swoich zagorzałych fanów oraz przeciwników, swoje mocne i słabsze strony, a także określoną cenę. Różni ich przede wszystkim architektura stosowana w swoich podzespołach. NVIDIA rozwija architekturę Maxwell, której wyróżnikiem jest wyjątkowo dobra efektywność energetyczna. Mimo niewątpliwej korzyści dla klimatu, użytkownicy skupiają swoja uwagę głównie na wysokiej wydajności karty graficznej – inwestują w specjalistyczne sprzęty (niektóre karty kosztują kilka tysięcy złotych) nie po to, by oszczędzać energię, ale w celu zapewnienia płynności swoich działań – graficy podczas pracy przy obróbce zdjęć czy filmów, a gracze podczas przechodzenia kolejnych rund. Dlaczego użytkownicy wybierają karty graficzne NVIDIA? Zastosowana architektura Maxwell ma jeszcze jedną zaletę – ograniczony pobór energii pozwala na umieszczenie karty graficznej w mniejszej obudowie komputera oraz w urządzeniach mobilnych - w laptopie czy smartfonie. Jest to ciekawa alternatywa dla kart fabrycznie wbudowanych w niewielkie urządzenia, których moc okazuje się niewystarczająca do potrzeb. Flagowe karty graficzne NVIDIA to modele GeForce GTX 750, GeForce GTX 970 i GeForce GTX 980. Z ciekawych technologii zastosowanych w kartach graficznych NVIDIA warto wspomnieć o G-Sync czy PhysX, jednak z zaznaczeniem, iż są to rozwiązania dostępne wyłącznie dla użytkowników produktów sygnowanych ich marką.
Z kolei firma AMD skupia swoje działania na rozwijaniu architektury Graphics Core Next, która ma być lepszą wersją VLIW4. Docelowo AMD dąży do sytuacji, kiedy karty graficzne będą w stanie odciążyć procesor i wykonać część zadań za niego. Podczas testów okazało się, że ten cel został niejako spełniony, Graphics Core Next sprawdza się wyjątkowo dobrze podczas wykonywania różnych procedur oraz cechuje się świetną wydajnością. Architektura ta jest również bardziej uniwersalna niż Maxwell – ma zastosowanie w komputerach gamingowych, komputerach domowych i biurowych, konsolach do gier, a także w Mac’u Pro. Różnica pomiędzy marką NVIDIA a AMD dotyczy również kwestii dzielenia się swoimi rozwiązaniami z innymi użytkownikami – AMD umożliwia korzystanie z wielu technologii (np. technologia odświeżania obrazu FreeSync dźwięk przestrzenny TrueAudio, rendering włosów TressFX) także posiadaczom innych kart.
Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ, jak widać zarówno NVIDIA, jak i AMD zaspokaja potrzeby różnych użytkowników – architektura promowana przez NVIDIA celuje w urządzenia mobilne, natomiast w przypadku AMD odbiorcami usług są osoby korzystające z komputerów stacjonarnych. Popularność obu marek jest porównywalna – ranking TOP najlepszych kart graficznych wskazuje zarówno na modele AMD, jak i NVIDIA.
NVIDIA, jak i AMD proponują swoim użytkownikom rozwiązania, które umożliwiają łączenie kart graficznych. Zazwyczaj w takim układzie pojawia się karta przewodnia, czyli karta główna (master) oraz karta pomocnicza (slave). Technologia rozwijana przez firmę NVIDIA – SLI, ang. Scalable Link Interface - pozwala łączyć podzespoły ze złączem PCI Express, czego efektem jest uzyskanie znacznie większej mocy obliczeniowej potrzebnej do generowania obrazów. Istotne jest, że połączenie można uzyskać tylko pomiędzy identycznymi modelami kart graficznych. Ich ilość jest ograniczona do maksymalnie 4 (4-Way SLI) Odpowiedzią marki AMD jest technologia Crossfire, dzięki której uzyskiwane są takie same efekty, jak w przypadku SLI. Różnica w działaniu polega na tym, że Crossfire umożliwia łączenie różnych podzespołów – jedynym warunkiem do spełnienia jest kompatybilność urządzeń. Porównując te dwa rozwiązania (SLI vs. Crossfire) wydaje się, że na prowadzenie wychodzi rozwiązanie proponowane przez markę AMD, głównie ze względu na niższe koszty zakupu elementów zestawu oraz opcja bezpośredniego połączenia sprzętu do płyty głównej, bez konieczności zastosowania mostka.
Ranking najlepszych kart graficznych ukazuje, jak zróżnicowana jest oferta tego typu urządzeń na rynku. Choć wybór karty graficznej, która będzie pasowała do PC wydaje się być trudny, to tak naprawdę wiele zależy od poziomu przygotowania konsumenta do zakupu. Podjęcie przemyślanej decyzji jest wynikiem analizy potrzeb – inna karta graficzna będzie dobra do komputera gamingowego, inna do biura, a inna dla grafika, który profesjonalnie zajmuje się obróbką materiałów graficznych. Istotna jest również cena – popularne karty kosztują ok. 1000 zł, jednak bardziej zaawansowane modele to koszt ponad 2000 zł, przy czym warto zauważyć, że najdroższe modele – karty graficzne Tesla – oscylują w granicach 50000 zł.
Problemy z płynnością obrazu podczas grania lub obróbki grafik czy filmów, skłaniają użytkownika to zastanowienia, czy nie występują pewne problemy z kartą graficzną. Często kupując gotowy PC, konsument nie analizuje po kolei wszystkich podzespołów, nie wie nawet, jakich parametrów oczekuje – wystarczy, że uprzejmy i kompetentny doradca klienta przekona o słuszności podjętej decyzji. Efektem takiego nieświadomego zakupu jest późniejszy dylemat, czy zakupiona gra będzie działała na komputerze lub czy nowy program usprawni pracę nad ważnym projektem? Więc, jak sprawdzić kartę graficzną i dowiedzieć się, jaki model umieszczono w „pececie”? Jest na to kilka sposobów, a najłatwiejszy opiera się na wykorzystaniu narzędzi systemu Windows. Należy kliknąć na „Mój komputer” / „Ten komputer” tak, aby zaznaczyć folder. Następnie prawym przyciskiem myszy wybrać opcję „Właściwości”, dalej „Menadżer urządzeń”. Z dostępnej listy urządzeń należy kliknąć w „Karty graficzne”. Zawarte tam informacje pozwolą ustalić, jaka karta graficzna jest zainstalowana w komputerze.
Potoczne „podkręcenie karty graficznej” można nazwać podrasowaniem urządzenia, czyli zastosowaniem takich elementów lub działań, które będą służyły zwiększeniu maksymalnych osiągów karty graficznej oraz poprawie jej wydajności. Co ciekawe, jeśli na urządzeniu znajduje się symbol „OC” pochodzący od słowa „overlocking”, tzn. że producent fabrycznie przeprowadził tuning karty graficznej i działa ona płynniej niż wersja standardowa czy model poprzedniej generacji. Podkręcenie karty graficznej daje najlepsze efekty w przypadku komputerów gamingowych – użytkownik uzyskuje lepszą płynność gry przy zwiększonej ilości klatek na sekundę. Aby dokonać tuningu urządzenia w najbezpieczniejszy sposób, warto skorzystać z rozwiązań systemowych oferowanych przez producentów kart graficznych, np. AMD lub NVIDIA. Mechaniczna ingerencja w sprzęt może być ryzykowna i spowodować trwałe uszkodzenie sprzętu. Przypadkowe manipulacje w pojedyncze podzespoły nie są rekomendowane dla osób, które zawodowo nie zajmują się tematem - nie mają one wystarczającej wiedzy i umiejętności, aby sprawnie przeprowadzić proces podrasowania karty graficznej.